هنگام بررسی صورتهای مالی یک بنگاه اقتصادی، دو نوع تحلیل مالی، تحلیل افقی و تحلیل عمودی است. در هر دوی این روشها از مجموعهای از دادهها استفاده میشود، اگرچه رویکرد تحلیلی هر کدام متفاوت است.
در تحلیل افقی باید دادههای مالی قابل مقایسه چندین سال انتخاب شوند. سالی که از همه قدیمیتر است، به عنوان پایه انتخاب میشود. سپس تک تک دادههای هر سال با داده پایه مقایسه میشوند و درصدی به وجود میآید که نشان میدهد کدام حسابها در حال رشد و پیشروی و کدام حسابها در حال پس روی هستند.
در تحلیل عمودی یک آیتم مهم صورت مالی به عنوان ارزش پایه به کار رفته و سایر اقلام آن صورت مالی نسبت به ارزش پایه محاسبه شده و با آن مقایسه میشود. در بیشتر مواقع، فروش خالص به عنوان ارزش پایه در نظر گرفته میشود. سپس یک شرکت هزینه کالاهای فروخته شده، سود ناخالص، سود در حسابرسی عملیاتی یا درآمد خالص را به عنوان درصدی با این ارزش پایه مقایسه میکند. با این کار شرکتها میتوانند چگونگی تغییر درصد در طول زمان را پیگیری کنند.